یکشنبه ۲۳ شهریور ۱۴۰۴

۲۲:۳۱ - ۱۴۰۴/۰۶/۲۲

اسلام و زمانه در اندیشه مطهری؛ الگویی برای پاسخ به چالش‌های مدرنیته

اسلام و زمانه در اندیشه مطهری، الگویی برای مقاومت در برابر بحران هویت دینی و مواجهه خردمندانه با مدرنیته است.

اسلام و زمانه در اندیشه مطهری؛ الگویی برای پاسخ به چالش‌های مدرنیته

به گزارش پایگاه خبری تشکیلاتی بعثنا، روز ششم از اولین دوره مطالعاتی دیدگاه با تمرکز بر آثار شهید مطهری (ره) با محوریت «اسلام و زمانه» برگزار شد؛ موضوعی که همواره یکی از چالش‌های اساسی اندیشه دینی در دوران معاصر بوده است. پرسش اصلی این نشست آن بود که دین چه نسبتی با نیازها و تحولات زمان دارد و چگونه می‌تواند در برابر تغییرات اجتماعی و فکری بشر معاصر، اصالت خود را حفظ کند.

در این بحث، سه رویکرد اساسی مورد بررسی قرار گرفت:
۱. متحجرین: آنان دین را امری تغییرناپذیر می‌دانند که باید بی‌کم‌وکاست حفظ شود، بی‌اعتنا به شرایط و اقتضائات زمان.
۲. متجددین: در نقطه مقابل، دین را تابع کامل تحولات روزگار می‌بینند؛ تا جایی که هر تغییر زمانه را باید به دین تحمیل کرد.
۳. روشنفکری دینی با قرائت شهید مطهری (ره): در این نگاه، دین دارای هسته‌ای ثابت و خدشه‌ناپذیر است، اما در عین حال، پوسته و صورت آن با توجه به نیازهای روز جامعه تفسیر و بسط می‌یابد.

مطهری بر این باور است که دینداری اصیل یعنی برقراری تعادل میان «ثبات و تغییر»؛ ثبات در اصول و ارزش‌های بنیادین، و تغییر در قالب‌ها و شیوه‌های تطبیق این اصول بر شرایط متحول اجتماعی. به تعبیر او، دین اگر نتواند پاسخ‌گوی نیازهای تازه‌ی انسان باشد، به خرافه‌ای بی‌روح تبدیل می‌شود و اگر تماماً در امواج تغییر حل شود، هویت و حقیقت خویش را از دست می‌دهد.

در همین راستا، استادان دوره تأکید کردند که اندیشه مطهری راهی میان دو افراط است: نه جمود و انجماد متحجرانه، و نه سیالیت بی‌ریشه‌ی متجددانه؛ بلکه «اجتهادی پویا» که روح ثابت دین را در زمان جاری می‌سازد.

همچنین در حاشیه این روز،همایش روایت مقاومت با حضور دانشجوی فلسطینی «محمد نورس حمید» برگزار شد. او از تجربه زیسته مقاومت ملت فلسطین سخن گفت و پیوندی عینی میان نظریه «اسلام و زمانه» و واقعیت مبارزات آزادی‌خواهانه معاصر برقرار کرد.

اسلام و زمانه؛ اجتهادی زنده

آنچه روز ششم این دوره نشان داد، آن است که در اندیشه مطهری، اسلام نه در گذشته منجمد می‌ماند و نه در تحولات آینده حل می‌شود؛ بلکه با تکیه بر اصول جاودانه و اجتهاد مستمر، خود را زنده و کارآمد نگه می‌دارد. این اندیشه، الگویی است برای مواجهه‌ی امروز ما با چالش‌های مدرنیته و مقاومت در برابر بحران هویت دینی.

مطالب مرتبط