چهارشنبه ۲۶ آذر ۱۴۰۴

ویژه‌نامه تخصصی

تحوّل در تعلیم و تربیت؛ از نقد نظم مدرن تا افق‌گشایی تمدنی

مجموعه ویژه‌نامه‌های نهمین دوره نظام مباحث آموزش و پرورش

تحوّل در تعلیم و تربیت؛ از نقد نظم مدرن تا افق‌گشایی تمدنی

به گزارش پایگاه خبری تشکیلاتی بعثنا، نظام تعلیم و تربیت، آینه‌ی تمام‌نمای نظم اجتماعی و معرفتی هر تمدن است. آن‌گاه که این نظام بر مبنای ایمان، ولایت و اراده جمعی مؤمنانه بنا نشود، نه‌تنها یارای ساخت آینده را ندارد، بلکه خود به ابزاری برای تداوم انقیاد در نظم‌های تحمیلی بدل می‌شود.

نهمین دوره‌ی نظام مباحث آموزش و پرورش، به همت مرکز بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان، تلاشی بود برای عبور از سطحِ ساختاریِ اصلاحات آموزشی و ورود به عمقِ ریشه‌های فلسفی، تاریخی و سیاسی مسئله‌ی تعلیم و تربیت. در این دوره، اساتید متفکر و دغدغه‌مند، با نگاهی بنیادین به مسئله‌ی آموزش و پرورش، مسیرهای تحوّل واقعی را کاویدند.

آن‌چه پیش‌روی شماست، مجموعه‌ای است از ۶ ویژه‌نامه تحلیلی که گزیده‌ای از گفتارها، تحلیل‌ها، و تأملات اندیشه‌ورزانه‌ی این دوره را در بر دارد. این ویژه‌نامه‌ها، نه صرفاً گزارش جلسه، بلکه بستری برای «بازاندیشی» و «تعمیق اندیشه» درباره یکی از مهم‌ترین نهادهای تمدنی ایران اسلامی است: آموزش و پرورش.

 نقد نظام آموزشی مدرن و افق تربیت توحیدی

در نخستین شماره، به مبانی مفهومی تربیت در نگاه اسلامی پرداخته شده است. سخنان استادان «میثاق شمسینی»، «حجت‌الاسلام نخعی» و «استاد موسوی» به نقد نظام سکولار آموزشی و تبیین تربیت تمدن‌ساز اختصاص دارد.

«تربیت در نظام اسلامی، باید اراده‌هایی مقاوم و مجاهد تربیت کند؛ نه شهروندانی مصرف‌گرا و مطیع نظم جهانی»
«نمی‌توان از نهاد متولدشده برای حذف دین، انتظار تربیت دینی داشت؛ سکولاریسم با نقاب دینی در مدارس ما رسوخ کرده است.»

ویژه_نامه نهمین دوره نظام مباحث آموزش و پرورش

 آموزش و پرورش و نسبت آن با نظم سیاسی مدرن

در این شماره، استاد «سید نقی موسوی» به نقد عمیق نسبت آموزش و پرورش با دولت مدرن پرداخته است. او نشان می‌دهد که ریشه‌ی سکولاریسم آموزشی در ساختار دولت-ملت مدرن است.

«نظام آموزشی مدرن، فرزند دولت سکولار است؛ راه تحول، نه اصلاح ساختار مدرسه، بلکه بازگشت به سنت سیاسی اسلام و احیای امت است.»

«نظم توحیدی، با محوریت ولایت الهی شکل می‌گیرد؛ آموزش و پرورش باید بستر این مشارکت مؤمنانه را تربیت کند.»

ویژه نامه روز سوم نهمین دوره نظام مباحث

تاریخ تحولات آموزش و پرورش در غرب و ایران

در روز چهارم، حجت‌الاسلام «خاکی» و استاد «شجاع» به بررسی روند شکل‌گیری نهاد آموزش در غرب و ایران پرداخته‌اند. پرسش‌های کلیدی درباره چرایی ورود مدرسه مدرن به ایران، و دلایل ناکامی‌های تحولی، بخش محوری این شماره است.

«آموزش و پرورش، پروژه‌ای تاریخی است؛ بدون فهم بستر شکل‌گیری آن، امکان طراحی آینده وجود ندارد.»
«چرا جامعه‌ی ایرانی، نظام آموزشی غربی را پذیرفت؟ چرا نتوانست آن را متحول کند؟»

ویژه نامه روز چهارم نهمین دوره نظام مباحث

نظم شهری، فرهنگ و تعلیم و تربیت

حجت‌الاسلام «رهدار» در این نشست، با ورود به بحث نظم شهری، فرهنگ و حکومت، به تحلیل پیوند میان ساختارهای مدرن شهر و نهادهای تمدنی پرداخت. او بر این نکته تأکید کرد که شهر، تنها کالبد نیست، بلکه تجلی یک نظم فکری و سیاسی است.

«هر تمدن، پیش از آن‌که حکومت‌ساز باشد، فرهنگ‌ساز است؛ و تعلیم و تربیت، خاستگاه این فرهنگ‌سازی است.»

ویژه نامه روز پنجم نهمین دوره نظام مباحث

نقد انگیزش فردمحور و بازخوانی انگیزه در تمدن اسلامی

در روز ششم، حجت‌الاسلام «رحمانی» با رویکردی جامعه‌محور به نقد نظام انگیزشی در آموزش و پرورش پرداخت. او نقطه‌ی مقابل انگیزش مبتنی بر سود شخصی را «تعاون برای رشد جمعی» معرفی کرد.

«در دفاع مقدس، رقابت برای فدا شدن بود؛ این اوج تربیت در تمدن اسلامی است. تربیت باید انگیزه‌ای توحیدی بسازد، نه سودمحور.»

ویژه نامه روز ششم نهمین دوره نظام مباحث

منابع انسانی، نگاه تمدنی و افق‌سازی در برنامه درسی

این شماره، گزیده‌ای از جلسات روزهای پایانی دوره است که به بحث درباره نیروی انسانی، سند تحول، و نقش برنامه درسی در تحقق تمدن اسلامی اختصاص دارد. اساتیدی چون دکتر «صدیقی»، استاد «حسینی»، استاد «رفیعی»، استاد «ملاشاهی» و استاد «رامشت» در این نشست‌ها حضور داشتند.

«تحول از نیروی انسانی آغاز می‌شود؛ نه با تغییرات فرمالیستی در ساختارها»
«برنامه درسی باید امتداد برنامه پیشرفت کشور باشد؛ یعنی تربیت انسان مسئول در قبال مسیر تمدنی.»

اگر تحول در آموزش و پرورش، یک ضرورت تاریخی است، آن‌گاه باید به «عمق» آن اندیشید؛ به پرسش‌های اساسی درباره نسبت علم و قدرت، تربیت و هویت، و مدرسه و امت. این مجموعه‌ی ویژه‌نامه‌ها، دعوتی‌ است برای بازاندیشی در این مفاهیم بنیادین.

ویژه نامه روز هفتم نهمین دوره نظام مباحث

ویژه نامه روز هشتم نهمین دوره نظام مباحث

ویژه نامه روز نهم نهمین دوره نظام مباحث

 

مطالب مرتبط