در روزهای اخیر، بحث و تصمیم‌گیری درباره افزایش سقف سنی ورود به دانشگاه فرهنگیان، واکنش‌های متعددی را در فضای علمی و آموزشی کشور برانگیخته است. دانشگاه فرهنگیان که مأموریت اصلی آن تربیت معلم برای آینده نظام تعلیم‌وتربیت است، با این تغییرات احتمالی در آستانه تحولات مهمی قرار گرفته است.
در همین راستا، پایگاه خبری ـ تشکیلاتی بعثنا به گفت‌وگو با جمعی از اعضای هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان نشسته است تا ابعاد این تصمیم، پیامدهای احتمالی آن و نگاه کارشناسانه استادان دانشگاه را بازتاب دهد. یکی از این گفت‌وگوها با رحمت الله خسروی، عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان، انجام شده است.

سؤال: جناب‌عالی به طور کلی با افزایش سقف سنی پذیرش در دانشگاه فرهنگیان موافقید یا مخالف؟
خسروی: پیش از هر چیز باید تأکید کنم که این مسئله بسیار مهم است و نمی‌شود تنها بر اساس نظرسنجی یا اظهارنظرهای پراکنده تصمیم گرفت. لازم است یک پژوهش جامع و عمیق در سطح ملی انجام شود تا داده‌های مستند و علمی به دست آید. نظر شخصی من این است که هر دو رویکرد (پذیرش در سن پایین یا بالاتر) مزایا و معایبی دارند و باید در میدان عمل و بر اساس شواهد دقیق بررسی شوند.

مزایا و معایب پذیرش در سنین پایین‌تر

سؤال: به نظر شما ورود افراد جوان‌تر چه مزایایی دارد؟
خسروی: وقتی فرد در سنین ۱۸ تا ۲۲ سال وارد دانشگاه فرهنگیان می‌شود، هویت معلمی‌اش راحت‌تر شکل می‌گیرد. چنین دانشجویانی جامعه‌پذیری و فرهنگ‌پذیری بالاتری دارند و راحت‌تر با «فرهنگ معلمی» سازگار می‌شوند. در سنین پایین، انعطاف‌پذیری و قابلیت تغییر بیشتر است.

چالش‌های پذیرش در سنین بالاتر

سؤال: حضور افراد ۳۰ ساله یا بالاتر چه پیامدهایی دارد؟
خسروی: افراد در این سنین معمولاً دیدگاه‌های تثبیت‌شده‌ای دارند و تغییر نگرش آن‌ها سخت‌تر است. گاهی بیشتر به مسائل معیشتی و شغلی فکر می‌کنند تا رسالت فرهنگی و تربیتی. از سوی دیگر، اختلاف سنی زیاد در فضای خوابگاه‌ها و کلاس‌ها می‌تواند هم فرصت باشد هم تهدید؛ اگر افراد پخته و باانگیزه باشند، می‌توانند نقش الگو را ایفا کنند، اما اگر مشکلات شخصیتی داشته باشند، تأثیرات منفی بیشتری بر دانشجویان جوان خواهند گذاشت.

تجربه جهانی و لزوم انتخاب‌گری دقیق

سؤال: برخی کشورها نیز در سنین بالاتر معلم می‌پذیرند. این تجربه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
خسروی: درست است. در بسیاری از کشورها افراد حتی پس از گرفتن مدرک لیسانس یا فوق‌لیسانس وارد دوره‌های تربیت معلم می‌شوند. دنیا یک نسخه واحد ندارد. اما آن‌ها آزمون‌های سخت‌گیرانه شخصیتی و روان‌شناسی دارند و افراد سالم و باانگیزه را انتخاب می‌کنند. در ایران نیز اگر قرار است سن پذیرش بالاتر برود، باید نظام گزینش دقیق‌تر و حرفه‌ای‌تر عمل کند.

سن مناسب برای تربیت معلم

سوال: با این توضیحات، به نظر شما بهترین بازه سنی چیست؟

خسروی: به گمان من بازه ۲۰ تا ۲۵ سالگی بهترین فرصت برای شکل‌گیری هویت معلمی است. ۱۸ سالگی کمی زود است و ۳۰ سالگی به نظر دیر. با این حال، باز هم تأکید می‌کنم که این موضوع باید با پژوهش میدانی و بررسی دقیق فارغ‌التحصیلان هر بازه سنی سنجیده شود.

جمع‌بندی

بحث افزایش سقف سنی ورود به دانشگاه فرهنگیان موضوع ساده‌ای نیست. نباید آن را به دوگانه «خوب» یا «بد» تقلیل داد. باید پژوهش‌های جامع، میدانی و علمی انجام شود و تصمیم‌گیران با نگاه دقیق‌تری به ابعاد تربیتی، روان‌شناختی و اجتماعی آن بپردازند. تنها در این صورت می‌توان به نتیجه‌ای مطمئن و قابل اتکا رسید.